วันพฤหัสบดีที่ 2 พฤศจิกายน 2566 คุณวศิน วงศ์เจริญรัตน์ กรรมการสมาคมอาหารแช่เยือกแข็งไทย และคุณกรวิชญ์ ทุมมานนท์ เจ้าหน้าที่สมาคมฯ เข้าร่วมการสัมมนา Fostering Climate Action through International Investment Agreements ผ่านระบบ Cisco Webex Meetings จัดโดยกระทรวงการต่างประเทศ เป็นการหารือถึงความเชื่อมโยงระหว่างการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสนธิสัญญาการลงทุน และวิธีการปรับปรุงสนธิสัญญาการลงทุนเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานด้านสภาพภูมิอากาศ สรุปดังนี้
สนธิสัญญาการลงทุนเป็นเครื่องมือสำคัญในการส่งเสริมการลงทุนระหว่างประเทศ แต่ส่วนใหญ่ยังไม่ได้รับการปรับปรุงให้สอดคล้องกับเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกและการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
เพื่อให้บรรลุเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี 2050 จำเป็นต้องมีการลงทุนในด้านพลังงานสะอาดปีละมากกว่า 3 เท่า และประเทศกำลังพัฒนาจำเป็นต้องได้รับเงินลงทุนเพิ่มขึ้นอีก 4 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี
การปฏิรูปสนธิสัญญาการลงทุนจึงมีความจำเป็น เพื่อให้สนธิสัญญาเหล่านี้สนับสนุนเป้าหมายด้านสภาพภูมิอากาศแทนที่จะเป็นอุปสรรค
การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา (United Nations Conference on Trade and Development: UNCTAD) และ องค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ (The Organization for Economic Cooperation and Development: OECD) ได้เสนอแนวทางในการปรับปรุงสนธิสัญญาการลงทุนให้สอดคล้องกับเป้าหมายด้านสภาพภูมิอากาศ โดยเน้นย้ำถึงประเด็นสำคัญ 3 ประการ ได้แก่
1. การกำหนดเขตขอบการคุ้มครองและการสนับสนุนการลงทุนในสนธิสัญญาการลงทุนฯ ให้สอดคล้องกับเป้าหมายของความตกลงปารีส ว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยให้ความสำคัญกับการลงทุนสีเขียว (Green Investment) มากกว่าการลงทุนในเชื้อเพลิงฟอสซิล (Fossil Fuels)
2. การใช้เครื่องมือส่งเสริมการลงทุน (Investment Facilitation Tools) เพื่อส่งเสริมการลงทุนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (Climate Friendly Investment)
3. การใช้มาตรการเปิดเสรีตลาด (Market Access Obligations) ในสนธิสัญญาการลงทุนฯ เพื่อสร้างเงื่อนไขที่เอื้อต่อการลงทุนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
ประเทศไทยให้ความสำคัญกับประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นอย่างมาก โดยได้มีการกำหนดนโยบายและกฎหมายต่างๆ เพื่อรับมือกับปัญหาดังกล่าว เช่น การจัดตั้งกรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การร่างพระราชบัญญัติการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการพัฒนากฎหมายต่างๆ เพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียน
รัฐบาลไทยตระหนักดีว่าการลงทุนเป็นส่วนสำคัญของการพัฒนาเศรษฐกิจ โดยได้มีการทำความตกลงการลงทุนกับต่างประเทศกว่า 50 ฉบับ เพื่อส่งเสริมการลงทุนเข้ามาในประเทศไทย อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันรัฐบาลไทยกำลังอยู่ระหว่างการทบทวนสนธิสัญญาการลงทุนต่างๆ เพื่อพิจารณาปรับปรุงให้สอดคล้องกับเป้าหมายด้านสภาพภูมิอากาศ
ควรเร่งรัดการทบทวนสนธิสัญญาการลงทุนต่างๆ ให้สอดคล้องกับเป้าหมายด้านสภาพภูมิอากาศ โดยให้ความสำคัญกับประเด็นสำคัญ 3 ประการที่ UNCTAD และ OECD ได้เสนอไว้
ควรจัดตั้งกลไกความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน เพื่อขับเคลื่อนการลงทุนที่สอดคล้องกับสภาพภูมิอากาศ
ควรให้ความรู้และสร้างความเข้าใจแก่ภาคเอกชนเกี่ยวกับสนธิสัญญาการลงทุนและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
การปรับปรุงสนธิสัญญาการลงทุนให้สอดคล้องกับเป้าหมายด้านสภาพภูมิอากาศเป็นสิ่งสำคัญในการบรรลุเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี 2050 ประเทศไทยจึงควรเร่งดำเนินการในเรื่องนี้โดยเร็ว
